Piątkowe podsumowanie sytuacji wokół Ukrainy (XV)

Serdecznie zapraszamy dziś do pochylenia się nad kolejnym naszym artykułem, który dotyka obecnych spraw, bezpośrednio związanych z państwem ukraińskim. W poniższym opracowaniu zawarliśmy kluczowe zdarzenia dotyczące Ukrainy, które miały miejsce w ciągu ostatniego tygodnia (30.09 – 06.10). Poprzednie podsumowania można znaleźć na naszej stronie za pośrednictwem tego hiperłącza lub zakładki „Wojna na Ukrainie” na górze strony.

PIĄTEK 30.09.

➤ Prezydent Federacji Rosyjskiej Władimir Putin podpisał dekrety ustanawiające „niepodległość” obwodu chersońskiego oraz zaporoskiego. Decyzja była uargumentowana zastosowaniem „zasady równości i samostanowienia narodów zapisanej w Karcie Narodów Zjednoczonych” oraz uszanowania woli mieszkańców wspomnianych obszarów do samostanowienia. Tego samego dnia Putin podpisał dokument włączający, kontrolowane przez wojska rosyjskie, części obszarów obwodu donieckiego, ługańskiego, chersońskiego oraz zaporoskiego bezpośrednio do Federacji Rosyjskiej. Podkerślmy jednak, że do tej pory (tj. 07.10.) praktycznie żaden kraj (oprócz Korei Północnej – o czym w dalszej części tekstu) nie uznał ani „niepodległości”, ani „referendów” i włączenia do Rosji wspomnianych ukraińskich obwodów.

➤ W godzinach porannych w piątek rosyjskie oddziały ostrzelały za pomocą pocisków rakietowy przedmieścia miasta Zaporoże. Rakiety trafiły w kolumnę pojazdów cywilnych, które oczekiwały w kolejce na wjazd na obszary czasowo okupowane. Kolumna miała dotrzeć na tereny okupowane w celu dostarczenia pomocy, a także odebrania swoich krewnych. Sekretarz Rady Miejskiej Zaporoża Anatolij Kurtew poinformował, że w wyniku tego ataku śmierć poniosły 24 osoby (11 mężczyzn i 13 kobiet), a 36 zostało rannych (w tym 24 mężczyzn, 11 kobiet i jedno dziecko). Według wstępnych ustaleń Rosjanie uderzyli 16 pociskami z wyrzutni obrony przeciwlotniczej (sic!) S-300. Prokuratura Obwodowa w Zaporożu rozpoczęła śledztwo w opisywanej sprawie na podstawie 2 części art. 438 KK Ukrainy („naruszenie praw i zwyczajów wojennych w połączeniu z umyślnym zabójstwem”).

➤ Prezydent państwa ukraińskiego Wołodymir Zełenski ogłosił, że Ukraina oficjalnie złożyła wniosek o dołączenie do struktur Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO). Dokument został podpisany przez Prezydenta oraz przewodniczącego Rady Najwyższej Rusłana Stefanczuka i premiera Denysa Szmyhala. Zełeński podkreślił, iż w przypadku państwa ukraińskiego jest możliwość zastosowania przyśpieszonej procedury włączenia do NATO, wzorując się procesie realizowanym w stosunku do Finlandii oraz Szwecji. Przywódca Ukrainy zaproponował również, by członkowie „niebieskiego” Sojuszu zadeklarowali „gwarancje bezpieczeństwa” wobec Kijowa, do póki państwo ukraińskie nie dołączy do NATO.

SOBOTA 01.10.

➤ Prezes ukraińskiego państwowego przedsiębiorstwa zajmującego się energią atomową Energoatom Petro Kotin poinformował, iż poprzedniego dnia w godzinach popołudniowych rosyjscy okupanci uprowadzili dyrektora Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej (EJ) Ihora Muraszowa. Pojmanemu zawiązano oczy oraz wywieziono w nieznanym kierunku. Na te doniesienia zareagowała Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) – jej przedstawiciele zwrócili się do rosyjskiego agresora w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji.

➤ Ministerstwo Infrastruktury Ukrainy poinformowało za pośrednictwem mediów społecznościowych, że kolejnych 11 statków opuściły ukraińskie porty w ramach tzw. „inicjatywy zbożowej”. Tym razem na pokładach masowców znalazło się w sumie 217,6 tys. ton produktów rolnych, które mają dotrzeć do krajów w Afryce, Azji oraz Europie. W komunikacie wyróżniono, że jednym ze statków jest QUEEN LILA, która transportuje do Libii 29 tys. ton jęczmienia. Do tej pory od rozpoczęcia funkcjonowania tzw. „korytarza zbożowego” ukraińskie porty opuściły łącznie 252, które przewiozły 5,7 mln ton produktów rolnych dla Azji, Europy oraz Afryki.

➤ W sobotę z niezapowiedzianą wizytą w Odessie zjawiła się minister obrony Niemiec Christine Lambrecht. Na miejscu odbyło się spotkanie oraz konferencja z ukraińskim ministrem obrony Ołeksijem Reznikowem. Niemiecka minister zadeklarowała, iż już wkrótce mają rozpocząć się dostawy systemów obrony powietrznej IRIS-T dla Ukrainy – sprzęt ma dotrzeć w ciągu „kilku następnych dni”. Oprócz tego przedstawiciele obu państw rozmawiali na temat wykorzystania oraz skuteczności niemieckich samobieżnych dział przeciwlotniczych „Gepard” w obronie Odessy. Do tej pory do Ukrainy dostarczono 30 pojazdów tego typu wraz z zapasem amunicji (6000 pocisków). Warto nadmienić, że była to pierwsza wizyta niemieckiego ministra obrony w Ukrainie.

NIEDZIELA 02.10.

➤ Ministerstwo Obrony Niemiec poinformowało, iż w nocy z piątku na sobotę w pobliżu poligonu Bundeswehry Wildflecken zaobserwowano na niebie drony, nienależące ani do armii niemieckiej, ani do żadnego innego sojusznika. Na wspomnianym poligonie cały czas są prowadzenie szkolenia dla żołnierzy ukraińskich. Po stwierdzeniu niezidentyfikowanych pojazdów latających w pobliżu obszaru wojskowego, rozpoczęto operację policyjną, w celu wyjaśnienia incydentu. Według ustaleń funkcjonariuszy bezpieczeństwa, w pobliżu poligonu miało operować aż 10 bezzałogowych maszyn powietrznych. Niemiecki resort podkreślił, że „w żadnym momencie [incydentu] nie było zagrożenia dla społeczeństwa”, a ponadto nie wskazał, kto mógłby być odpowiedzialny za takie działanie.

➤ Po dwóch tygodniach został zrealizowany projekt pt. „Biegnij do 100 tysięcy kamizelek kuloodpornych” (ukr. „Пробіг до 100 тисяч бронежилетів”), którego celem było zebranie funduszy na zakup wspomnianej w tytule akcji osłony balistycznej dla żołnierzy Sił Zbrojnych Ukrainy (SZU). W całym wydarzeniu wzięło udział prawie 2000 sportowców (amatorów oraz zawodowych) z 35 krajów. Zawody rozgrywały się „na żywo” w Ukrainie oraz „on-line”, gdzie każdy zainteresowany po uiszczeniu opłaty przynajmniej w wysokości 890 hrywien (która w całości została przekazana na kamizelki kuloodporne) mógł wziąć udział w biegu.

➤ Pierwsza dama Ukrainy Ołena Zełenska poinformowała za pośrednictwem mediów społecznościowych, że w tureckiej stoczni RMK Marine w Istambule zwodowano pierwszą ukraińską korwetę klasy ADA  „Hetman Iwan Mazepa” przeznaczoną do zwalczania okrętów podwodnych. Pierwsza dama uczestniczyła w ceremonii wodowania wspominanego okrętu wojennego.

PONIEDZIAŁEK 03.10.

➤ Dyrektor generalny Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej Rafael Grossi przekazał informację poprzez media społecznościowe, iż rosyjscy okupanci zwolnili z niewoli dyrektora Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej Ihora Muraszowa, który został uprowadzony w piątek 30 września. Muraszow miał bezpiecznie powrócić do swojej rodziny.

➤ W pierwszych dniach października ukraińska grupa socjologiczna „Rejting” (ukr. соціологічної групи „Рейтин”) przeprowadziła badanie wśród mieszkańców kraju na temat propozycji dołączenia do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Ustalono więc, że gdyby tego dnia odbyło się referendum w sprawie przystąpienia do NATO, to odpowiedź „TAK” wybrałoby aż 83% ankietowanych. Przeciwko opowiedziało się 4%, a pozostałe 9% nie wzięłoby udziału w głosowaniu. Warto podkreślić, że nastąpił wzrost poparcia tej inicjatywy w porównaniu z czerwcem 2022 – wtedy to za dołączeniem do Sojuszu opowiadało się 76% odpytywanych.

W ostatnim badaniu ankietowanych zapytano również o propozycję dołączenia do Unii Europejskiej. W tym wypadku wynik jak zawsze był bardzo wysoki – 86% odpytywanych chce dostąpić do UE, 3% jest przeciwne, 7% nie oddałoby swojego głosu.

Na koniec uwaga techniczna od redakcji „Mówiąc Wprost”. Jak można zauważyć, w zsumowaniu nie pojawia się liczba 100% – najprawdopodobniej brakujące procenty, to osoby, które nie udzieliły żadnej odpowiedzi. Pod tym linkiem można znaleźć wszelkie informacje dotyczące ankiet prowadzonych przez „Rejting”.

➤ Unia Europejska oraz Ukraina ogłosiły, że obie strony podpisały „memorandum w sprawie przyszłego udzielenia pomocy makrofinansowej w wysokości 5 mld euro”. Przekazanie pierwszej transzy jest zaplanowane na połowę października br. Pozostała część kwoty ma zostać przekazana w kolejnych etapach jeszcze do końca tego roku. Pozyskane finanse pozwolą Ukrainie pokrycie „pokrycie pilnych potrzeb płynnościowych”, a także wypłacenie świadczeń płacowych i emerytalnych.

WTOREK 04.10.

➤ Rada Federacji, czyli izba wyższa rosyjskiego parlamentu, ratyfikowała dokonanie aneksji obwodów donieckiego, ługańskiego, chersońskiego i zaporoskiego na Ukrainie. W uchwalonej decyzji wskazano, iż granice przyłączonych obwodów są wytyczone według statusu z „dnia ich utworzenia oraz dnia przyłączenia do Federacji Rosyjskiej”. Według przyjętych rosyjskich regulacji mieszkańcy wspomnianych obszarów automatycznie staną się rosyjskimi obywatelami, z wyjątkiem tych osób, które „w ciągu miesiąca od tej daty [ratyfikacji] zgłoszą chęć zachowania innego obywatelstwa swojego i/lub swoich małoletnich dzieci lub pozostają bezpaństwowcami”.

➤ Służba prasowa Ministerstwa Spraw Zagranicznych Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej wydało oświadczenie, w którym stwierdzono, że tzw. „referenda” przeprowadzone przez rosyjskich agresorów w okupowanych częściach obwodu donieckiego, ługańskiego, chersońskiego oraz zaporoskiego są legalne i prowadzone „zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych”. Ponadto przedstawiciele KRLD wskazali, że „głosowanie” przygotowane przez Federację Rosyjską w pełni odzwierciedla wolę lokalnych mieszkańców, a większość wyborców opowiedziała się za przystąpieniem do Rosji”.

➤ Oficjalny przedstawiciel Ministerstwa Spraw Zagranicznych Iranu Nasser Kanani zadeklarował, iż „Teheran opowiada się za przestrzeganiem zasady suwerenności i integralności terytorialnej w kontekście inwazji Rosji na Ukrainę na pełną skalę”. Innymi słowy, Iran nie uznał tzw. „referendów” przeprowadzonych przez Federację Rosyjską na ukraińskich terytoriach okupowanych. Kanani mówił także, że państwo irańskie aprobuje „wszelkie wysiłki na rzecz pokojowego rozwiązania konfliktu na Ukrainie” i zaapelował do unikania „wszelkich prowokacyjnych działań, które mogłyby zakłócić przebieg [dążenia do] pokoju, stabilności i spokoju”.

ŚRODA 05.10.

➤ W środę doszło do spotkania ambasadorów krajów członkowskich Unii Europejskiej, podczas którego ostatecznie uzgodniono oraz zatwierdzono wszystkie elementy ósmego pakietu unijnych sankcji. Wspomniane obostrzenia po przejściu tzw. procedury pisemnej mają wejść w życie następnego dnia (09.10.). Omawiany pakiet będzie obejmował przede wszystkim ograniczenia w zakresie eksportu diamentów, złota, srebra, platyny, palladu do Rosji, a także ograniczenia cen ropy. Pełną listę obostrzeń z najnowszego pakietu można znaleźć na stronie Komisji Europejskiej pod tym adresem.

➤ Prezydent Federacji Rosyjskiej Władimir Putin podpisał dekret stanowiący o tym, że ukraińska Zaporoska EJ (która do tej pory znajdowała się pod rosyjską okupacją) oficjalnie zostanie przekazana Rosji. W uzasadnieniu decyzji podkreślono, że Rząd Federacji Rosyjskiej powinien zagwarantować, by kompleks Zaporoskiej EJ wraz innym mieniem niezbędnym do jej prawidłowego funkcjonowania został przekazany na rzecz własności federalnej. Ponadto Putin nakazał, by jego rząd do 2028 roku określił „specyfiki działania, wydawania licencji i innych aspektów regulacji działalności Zaporoskiej EJ”.

➤ Cytowany już wcześniej przedstawiciel MSZ Iranu Nasser Kanani zaprzeczył, by jego kraj był w jakikolwiek sposób zaangażowany w dostawy dronów bojowych dla Federacji Rosyjskiej w celu kontynuowania działań wojennych w Ukrainie. Nasser Kanani powiedział wprost, że „Islamska Republika Iranu uważa opublikowane wiadomości o dostarczeniu Rosji (irańskich) dronów do wykorzystania w konflikcie na Ukrainie za bezpodstawne i nie potwierdza ich”. Pytaniem otwartym pozostaje więc skąd Rosjanie mają powietrzne bezzałogowce w Ukrainie produkcji irańskiej? Wszak takich dronów – w przeciwieństwie do mundurów – nie można kupić w każdym sklepie.

CZWARTEK 06.10.

➤ W czwartek do stolicy Ukrainy przybyła szefowa Amerykańskiej Agencji ds. Rozwoju Międzynarodowego (USAID) Samantha Power. Przewodnicząca USAID podkreśliła w ośiadczeniu wydanym z tej okazji, że jest to „krytyczny moment dla narodu ukraińskiego, który broni swojej wolności przed brutalnymi atakami, wyzwala okupowane ziemie, przygotowuje się do zimy i wzmacnia instytucje demokratyczne oraz rządy prawa”. Podczas wizyty w Kijowie towarzyszyła jej ambasadorka USA Bridget A. Brink. Od momentu rozpoczęcia rosyjskiej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 r. USAID przekazało państwu ukraińskiemu 9,88 miliarda dolarów na pomoc rozwojową i humanitarną.

➤ Podczas wystąpienia przed uczestnikami sesji Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Państw Amerykańskich (OPA) prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski oświadczył, że „Ponad 1,6 miliona Ukraińców zostało już przymusowo deportowanych do Rosji.”. Prezydent wskazał również, iż deportowani ludzie zostali rozproszeni po całym rosyjskim kraju, a wielu z nich odebrano dokumenty, a także wysłano do obozów filtracyjnych, gdzie byli maltretowani oraz zastraszani.

➤ Szef sztabu pułku „Azow” major Bohdan Krotewicz ps. „Tawr” podczas odprawy dowódców zgrupowania poinformował, że rosyjskie służby specjalne wywiadu próbowały zwerobować do służby w armii rosyjskiej schwytanych żołnierzy z pułku „Azow”, którzy bronili się w Mariupolu. Rosjanie używali argumentacji, że członkowie pułku „walczą dobrze”, więc z ich pomocą „razem zniszczą Zachód oraz USA”. Oczywiście żaden z żołnierzy ukraińskich nie przystał na taką, absurdalną, propozycję, podkreślając w odpowiedzi, iż „Ukraina jest naszą ojczyzną”.