W artykule przedstawimy standardowy skład oraz organizację lotniskowcowego skrzydła lotniczego (z ang. Carrier Air Wing – CAW), występującą w zeszłej dekadzie, oraz to, jak prezentuje się dzisiaj. W kolejnej i ostatniej już części zaprezentujemy plany na organizację w roku 2030. Niestety z racji na dostępność informacji skupimy się prawie wyłącznie na CAW, wchodzące w skład US Navy.
Zanim przejdziemy do dokładnego omówienia, musimy podkreślić wyjątkowość amerykańskich lotniskowców. Spośród 12 atomowych lotniskowców na świecie aż 11 należy do US Navy, a pozostały jeden do Francuskiej Marynarki Wojennej. Są to jedyne okręty lotnicze typu CATOBAR (Catapult Assisted Take Off But Arrested Recovery), które używają katapult parowych lub elektromagnetycznych, aby pomagać w starcie samolotom, oraz posiadają specjalne kable hamujące, skracające drogę lądowania. Pozwala to na operowanie z okrętów lotniczych większych i cięższych samolotów. Ponadto amerykańskie skrzydło nie ma sobie równych na świecie pod względem rozmiaru – drugie największe jest prawie dwa razy mniejsze.
Lotniskowcowe skrzydło lotnicze (Carrier Air Wing)
Lotniskowcowe skrzydło lotnicze to jednostka organizacyjna, której lądowym odpowiednikiem jest brygada, skupiająca w sobie wszystkie samoloty oraz wiropłaty operujące w całej lotniskowcowej grupie uderzeniowej (Carrier Strike Group – CSG). Podlegają pod nią nie tylko samoloty, wraz z pilotami, ale również wszelka obsługa techniczna.
CAW dzieli się na, w bezpośrednim tłumaczeniu, szwadrony (squadron) lub jak to zwyczajowo Polsce jest tłumaczone – dywizjony lotnicze. Ta kalka językowa z angielskiego nie jest jednak poprawna, a według polskiej nomenklatury, której będziemy tu używać, są to eskadry. Eskadra jest lotniczym odpowiednikiem lądowego batalionu.
Obecnie CAW w US Navy składa się z 8 eskadr oraz jednego wydzielonego pododdziału, czyli: czterech eskadr myśliwców, eskadry walki radioelektornicznej, eskadry wczesnego ostrzegania, eskadry śmigłowców wielozadaniowych, eskadry śmigłowców zwalczania okrętów podwodnych (ZOP) oraz wydzielonego pododdziału lotniczego wsparcia logistycznego floty.
Eskadry myśliwców
W składzie czterech eskadr myśliwskich znajdują się w sumie 44 samoloty wielozadaniowe, od 10 do 14 w każdej eskadrze. Podstawową maszyną dla nich pozostaje F/A-18E/F Super Hornet. Jednomiejscowe E i dwumiejscowe F w ostatniej dekadzie stanowiły 34 z 44 wszystkich myśliwców, w każdym amerykańskim lotniskowym skrzydle lotniczym. W najbliższych latach maszyny te pozostaną podstawą wyposażenia.
Pozostała jedna eskadra składająca się z 10 myśliwców była wyposażona w F/A-18C Hornet. Ta jednomiejscowa maszyna jest mniejszym protoplastą Super Horneta. W 2018 roku US Navy oficjalnie wycofała ze służby bojowej wszystkie Hornety, jednak dopiero w 2020 roku maszyny te zniknęły z lotniskowców. Stało się tak, ponieważ czwarta eskadra jest często wystawiana przez Korpus Piechoty Morskiej USA (USMC) w ramach programu integracji załóg myśliwców.
W 2021 roku USS Carl Vinson (CVN-70) stał się pierwszym lotniskowcem we flocie, który wymienił swoje Hornety na nowe F-35C Lightning II.
Myśliwce wielozadaniowe pozostają podstawowym środkiem walki dla całej lotniskowcowej grupy uderzeniowej. To dla możliwości ich operowania budowane są lotniskowce, a dla ich obrony – powoływana cała grupa. Rolą eskadr myśliwców jest zwalczanie wroga na lądzie, w powietrzu i na powierzchni wody. Wszystko, co opisujemy w obydwu artykułach, jest podyktowane sprawnemu i pewnemu działaniu właśnie tych 4 eskadr.
Eskadra walki radioelektronicznej
Eskadra ta składa się z 5 lub 6 EA-18G Growler, który jest specjalistyczną wersją dwumiejscowego Super Horneta. Growlery przeznaczone są do przełamywania wrogiej obrony przeciwlotniczej oraz zmniejszania świadomości sytuacyjnej przeciwnika.
Są one w stanie wykrywać źródła emisji elektromagnetycznych (między innymi radary) i niszczyć je za pomocą rakiet, które samodzielnie się kierują na takie źródła. Dodatkowo maszyny te są wyposażone w zasobniki walki radioelektronicznej, które dzięki bardzo silnym własnym emisjom, są w stanie zakłócać bądź mylić wrogie systemy rozpoznania i naprowadzania.
EA-18G Growler stanowi forpocztę dla każdego uderzenia w głąb kontrolowanej przez przeciwnika przestrzeni powietrznej, niszcząc instalacje radarowe, a tym samym dezaktywując wrogą obronę przeciwlotniczą. Ponadto maszyny stanowią nieodłączny element wsparcia podczas pełnego spektrum misji, zagłuszając radary i rakiety przeciwnika. Zaledwie pięć do sześciu maszyn znacząco przyczynia się do wzrostu przeżywalności samolotów i śmigłowców innych eskadr.
Eskadra wczesnego ostrzegania
Na tę eskadrę składają się cztery pokładowe samoloty wczesnego ostrzegania Grumman E-2C/D Hawkeye. Samoloty zapewniają całej lotniskowcowej grupie uderzeniowej, wliczając w to wszystkie okręty i jednostki lotnicze, wczesne rozpoznanie i identyfikację zagrożeń powietrznych.
Hawkeye pełni kluczową rolę w integracji zdolności przeciwlotniczych całej grupy. Mogą one służyć również jako wysunięte jednostki dowodzenia i kontroli podczas misji uderzeniowych lub jako węzeł łączności. Wydłużą tym samym zasięg przekazywania informacji.
Mając cztery maszyny na pokładzie, amerykańska CSG może ciągle utrzymywać w powietrzu jeden samolot wczesnego ostrzegania.
Eskadra śmigłowców wielozadaniowych
Osiem MH-60S Seahawk należących do tej eskadry to zmodyfikowane i przystosowane do morskich operacji sławne Blackhawki, które spełniają całą gamę zadań pomocniczych – od transportu personelu między okrętami, przenoszeniu palet z zaopatrzeniem oraz zapasów, po misje poszukiwawczo-ratownicze.
Eskadra ta jest niezbędna do sprawnego operowania całej lotniskowcowej grupy uderzeniowej w szczególności dystrybucji personelu oraz zaopatrzenia. Bez tych śmigłowców nie byłaby możliwa ewakuacja chorych bądź rannych marynarzy z niszczycieli i krążowników na lotniskowiec, jak również podejmowanie z morza zestrzelonych pilotów i osób, które wypadły za burtę.
Eskadra śmigłowców zwalczania okrętów podwodnych (ZOP)
Eskadra ta składa się z 11 MH-60R, czyli wyspecjalizowanej wersji Seahawk wyposażonej w podkadłubowy radar, boje sonarowe oraz mającej możliwość przenoszenia torped Mk 54 i kierowanych pocisków przeciwpancernych AGM-114 Helfire. Służą one przede wszystkim do morskiego rozpoznania oraz misji ZOP.
Mogą one nie tylko wykrywać i zwalczać okręty podwodne, ale równie niewielkie jednostki nawodne. Zazwyczaj osiem śmigłowców, spośród jedenastu tej eskadry, operuje z okrętów osłony nawodnej, należących do lotniskowcowej grupy uderzeniowej.
Wydzielony pododdział lotniczego wsparcia logistycznego floty
Dwa Grumman C-2 Greyhound znajdujące się na wyposażeniu wydzielonego pododdziału wsparcia logistycznego floty nie wchodzą w organiczną strukturę CAW. Są to samoloty delegowane z jednej z dwóch eskadr lotnictwa transportowego Marynarki Wojennej USA i każdorazowo przydzielane skrzydłu przed wypłynięciem lotniskowcowej grupy uderzeniowej (CSG).
Zadaniem Greyhound jest stała komunikacja CSG z lądem. Maszyny kursują między grupą a zaprzyjaźnionymi bazami i przekazują personel, pocztę oraz pilnie potrzebne części zamienne. Dzięki tym samolotom, połączonym z okrętami logistycznymi, jednostki grupy uderzeniowej nie muszą się nawet zbliżać do portów przez długie miesiące.
Podsumowując – w skład lotniskowcowego skrzydła lotniczego wchodzą 74 statki powietrzne, z czego 66 znajduje się na samym lotniskowcu. Pamiętajmy, że amerykańskie lotniskowce są w stanie przenosić około 90 samolotów i śmigłowców, jednak więcej maszyn to mniej miejsca na zapasy i amunicję. Dodatkowo bardziej zajęte hangary i pokład lotniczy znacząco spowalniają obsługi techniczne oraz proces startu i lądowania. Dla porównania francuskie lotniskowcowe skrzydło lotnicze składa się z zaledwie 24 myśliwców, 2 Hawkeye i 8 śmigłowców.
Wiedząc, jak działa lotniskowcowe skrzydło lotnicze, z czego się składa oraz jakie zadania przed nim stoją, możemy przejść do omówienia jego przyszłości – trzecia część już wkrótce.
Jeżeli podczas lektury trudno było Ci się odnaleźć w nazewnictwie okrętowym, zapraszamy do zapoznania się z naszym artykułem, w którym wyjaśniamy czym są klasy okrętów i jak je rozróżniać.
Jeden komentarz